بیمه باربری یا به اصطلاح عام بیمه بار، پوشش بار در مقابل خطرات فیزیکی احتمالی در هنگام حمل و جابجایی Shipment می باشد. این شامل خطرات تهدید کننده ی بار یا از دست رفتن بار از منابع بیرونی می گردد. بسته به نوع باربری که می تواند باربری جاده ای، باربری درون شهری، باربری دریایی و یا باربری ریلی و هوایی باشد خطرات می تواند انواع گوناگونی داشته باشد. تصویر شماره 1 نشان دهنده ی یکی از خطرات احتمالی در باربری دریایی می باشد.
همچنین بیمه بار می تواند شامل حال ترانزیت کالا گردد. ترانزیت کالا از طرق دریایی، پست، ریل، جاده و ….
اهمیت بیمه ی بار در تجارت بین المللی به مراتب بیشتر از باربری درون شهری می باشد.
انواع بیمه های باربری و همچنین سیاست های بیمه ای برای بار و کالاهای قابل حمل و نقل وجود دارند که می تواند بر اساس نوع بار و همچنین نوع حمل و نقل کالا از آنها استفاده نمود.
از آنجایی که تجارت رابطه ی تنگاتنگی با باربری دارد، یکی از دلایل اهمیت استفاده از بیمه باربری جلوگیری از ضرر و زیان در تجارت می باشد. بار به طور کلی می تواند اقلام شخصی، وسایل، مال التجاره و کالاهای متنوع باشد. سیاستی که در خلال جابجا کردن بار از محل نگهداری یا انبار به مقصد مشخصی اتخاذ می گردد، می تواند همان بیمه کردن بار باشد. اگر چنین سیاستی اتخاذ نگردد، برای بسیاری از انواع باربری بازگرداندن کالا یا جبران خسارت آن به صاحبان کالا امری دشوار می باشد. در حمل و نقل بین المللی کالا دو نوع پرداخت برای هزینه های باربری مشخص گردیده است. پرداخت هزینه باربری پس از بارگیری ، که بخصوص در موارد باربری با کشتی صورت می گیرد؛ پرداخت پس از دریافت و تحویل بار در مقصد. هر دوی این روش به نوعی برای صاحبان بار و حمل کنندگان بار مشمول خطرات زیادی است. از این جهت که صاحبان بار ، کالای خود را به شخص ثالثی می سپارند بنابراین عملا از نظارت خود یا گیرنده ی بار خارج است و همچنین برای موسسات حمل و نقل خطراتی دارد از این جهت که کالای دیگران برای مدتی به صورت امانت نزد آنها قرار گرفته است. بنابراین بیمه باربری نیاز می شود تا در صورت بروز خطر برای بار و یا از دست رفتن بار، صاحبان کالا و شرکت باربری متحمل هزینه های بیشتری نگردند.
بنابراین مشاهده می گردد که خطراتی که بار را تهدید می نماید از آغاز بارگیری شروع شده، در حین حمل ادامه یافته و تا هنگام تخلیه و تحویل بار امکان ظهور دارند. در اینجا اهمیت بیمه باربری بیش از پیش مشخص می گردد. باید توجه داشت که موارد تهدید کننده بار دامنه ی وسیعی از خطرات را در بر می گیرد. از آتش سوزی گرفته تا شورش و جنگ داخلی، جنگ خارجی، زلزله، راهزنی، سرقت، مصادره غیر قانونی و یا تصادفات ، همه و همه نمونه ای از خطرات تهدید کننده ی بار می باشند. خطراتی که همگی از بیرون بر بار متحمل می گردند. بیمه ی باربری می تواند به طور مشخص یک یا چند نوع خطر را پوشش دهد. کیفیت بیمه های مختلف می تواند در بر گیرنده ی تعداد بیشتر پوشش خسارت های محتمل باربری باشند.
مزایای بیمه باربری چیست؟
- بیمه ی باربری، سلامت کالا را برای صاحبان بار تضمین می کند. تضمین سلامت کالا برای صاحبان بار باعث می گردد تجارت کالا از طرق مختلف گسترش یافته و هر گونه خسارات احتمالی پیشاپیش جبران گردد.
- بیمه ی حمل و نقل کالا می تواند ضرر ناشی از خسارات وارد شده بر کالا و یا ضرر از دست رفتن کالای در حال حمل و نقل را برای موسسات حمل و نقل پوشش دهد. وجود چنین بیمه ای باعث می گردد موسسات حمل و نقل داخلی و بین المللی با آرامش خاطر بیشتر اقدام به ارائه خدمات خود به صاحبان کالا نمایند.
خطرات بالقوه ای که می تواند باربری زمینی یا اتوبار را تهدید نمایند از قرار زیر است:
آتش سوزی، انفجار بار، تصادف، طوفان و رعد و برق، سیل، زلزله و آشوب یا جنگ داخلی .
بیشتر بخوانید :شرايط عمومي بيمه باربري
انواع بیمه باربری
1 – بیمه باربری وارداتی :
در این نوع بیمه باری که از مبادی خارج از کشور بارگیری شده و به مقصدی در کشور حرکت می نماید بیمه باربری وارداتی گفته می شود.
2 – بیمه باربری صادراتی :
در این نوع بیمه، باری که با مقصدی خارج از کشور از مبادی داخل کشور بارگیری شده است بیمه می گردد.
3 – بیمه باربری ترانزیت:
این نوع بیمه مبدا و مقصدی خارج از کشور داشته و تنها در میانه ی راه از مسیری داخلی عبور می نماید. این نوع بیمه را ترانزیت عبوری نیز می نامند. در صورتیکه حمل و نقل بار از مبدا خارج از کشور به مقصد دیگری در خارج از کشور انجام گردد، بیمه ی آن را ترانزیت غیر عبوری می نامند.
4 – بیمه باربری داخلی :
در این نوع بیمه مبدا و مقصد هر دو داخل کشور می باشند. خود این بیمه می تواند به چندین نوع مختلف دسته بندی گردد. بیمه باربری درون شهری، بیمه حمل و نقل بین شهری، بیمه باربری محصولات کارخانجات و … در بیمه باربری داخلی که به طور کلی از قوانین داخلی تبعیت می کند، در صورتیکه خدمات اضافه تر نسبت به آنچه در قانون ذکر شده است نیاز باشد بنا به سفارش مشتری در بیمه نامه لحاظ میگردد. شایان ذکر است که تعاریف و مقررات مربوط به حمل و نقل داخلی در باب هشتم قانون تجارت به طور کامل ذکر شده است. کلیپ شماره 1 را مشاهده فرمایید.
در اینجا بد نیست اشاره ای به تعریف بیمه باربری داخلی داشته باشیم:
بیمه باربری داخلی کالا بیمه ای است که به سبب آن بیمه گر در مقابل دریاف حق بیمه از صاحبان کالا که بیمه گذار نامیده می شوند، متعهد می گردد در صورتیکه در جریان حمل کالا از نقطه ای (مبدا حمل کالا) به نقطه ی دیگر (مقصد تخلیه کالا)، در اثروقوع خطرهای موضوع بیمه، کالا تلف شده و یا دچار خسارت شود و یا بیمه گذار هزینه هایی در رابطه با این خطرات متحمل شود، تمام خسارت های وارد را جبران نماید.
جالب است بدانیم بیمه باربری داخلی برای مواردی که به طور متناوب کالایی از مبدا مشخص به مقاصدی حمل می گردد، می تواند به صورت سالانه انجام گردد. نمونه ای از این نوع بیمه، بیمه حمل محصولات کارخانه فولاد مبارکه و یا بیمه کالاهای تولیدی از ذوب آهن اصفهان می باشد. همچنین برای پروژه های عظیم نیروگاهی که در اقصی نقاط کشور انجام می گردد، به عنوان مثال پروژه های شرکت مپنا که متریال مصرفی و یا محصولات نهایی آنها می بایست به مکانهای مختلفی حمل گردد، بیمه علاوه بر این که می تواند به صورت سالانه انجام گردد، می تواند بندهای مختلفی را شامل گردد که متناسب با باربری بتواند خسارات احتمالی را پوشش دهد.
نمونه ای از بندهای بیمه باربری داخلی را به شرح زیر برشمرد:
بند الف) کامل ترین نوع بیمه باربری که کلیه خطرات متنوع احتمالی را در بر می گیرد.
بند ب) بیمه باربری با پوشش متوسط، خطرات کمتری را نسبت به بند الف پوشش می دهد.
بند ج) این نوع بیمه باربری داخلی محتمل ترین خطرات را پوشش می دهد و در مقابل بند الف و ب خطرات کمتری را شامی میگردد.
بند د) این نوع بیمه می تواند بر اساس نوع کالا متفاوت باشد. یعنی صاحبان کالا بر اساس اینکه چه نوع خطراتی می تواند کالای آنها را بیش از همه تهدید نماید، نوع آن خطرات را مشخص کرده و بر اساس احتمال وقوع بیمه ای همه جانبه برای کالای خود خریداری نمایند. به این نوع بیمه بیمه سفارشی باربری گفته می شود.
شرایط بیمه باربری توسط شورای عالی بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، در تاریخ 91/10/26 مصوب گردیده است. این شرایط مشتمل بر 19 ماده و 1 تبصره مورد تایید قرار گرفته است.
کلیپ شماره 1 – انواع بیمه باربری( دانلود)